AKM KunstMaat

Je hebt je goede ideeën voor je essay op papier gezet en hebt je argumenten grondig afgewogen. Je hebt meer dan genoeg literatuur gelezen en weet welk standpunt je wilt verdedigen. Om je publiek te overtuigen is de opbouw van je argument cruciaal. In deze blogpost gaan we dieper in op argumentatie, tekstverbanden en strategieën.

In een eerdere blogpost bespreek ik hoe je gemakkelijk een opzet kunt maken voor het schrijven van een essay. Door vooraf een schrijfschema te maken, waarin je de hoofdvraag en doelstelling expliciteert en duidelijk maakt welke onderwerpen en argumenten je wilt bespreken, krijg je een beter overzicht van wat je wilt betogen. Maar er zijn verschillende manieren om je publiek te overtuigen en je standpunt helder en welonderscheiden neer te zetten.

Argumentatie

In een essay is het doel om je ideeën verder te ontwikkelen en een verband te leggen met standpunten die het publiek zal herkennen. Belangrijk is dat in het essay een dialoog ontstaat tussen standpunten en argumenten in het actuele (of historische) debat en je eigen opvattingen en betoog. Dat klinkt ingewikkeld, maar het komt ongeveer op het volgende neer. Als je een standpunt of argument van een andere auteur of kunstenaar bespreekt, leg je dat zo getrouw mogelijk uit. Naderhand leg je een verband met informatie die je al eerder hebt besproken en beschrijf je hoe jij hiertoe verhoudt.
In de opbouw van je argument is het belangrijk om ook kritisch te kijken naar je redenatie. Als er voor de hand liggende tegenargumenten zijn, kun je die gelijk bespreken en hier een antwoord op bieden. Zo ga je de dialoog aan met tegenstanders van je standpunt. Feiten en voorbeelden zijn niet vanzelfsprekend voldoende om je standpunt te onderbouwen. Je zult moeten uitleggen wat er uit een voorbeeld volgt, of welke conclusie we uit de feiten kunnen trekken. Hoe preciezer je hierbij te werk gaat, des te beter kan het publiek je redenatie volgen.

Tekstverbanden

Teksten zijn opgebouwd volgens vaste structuren, al bieden die structuren auteurs ook creatieve ruimte. Iedere tekst bestaat uit een inleiding, een middenstuk en een conclusie. In iedere alinea wordt een onderwerp of hoofdgedachte uitgewerkt, waardoor tussen de alinea’s verbanden ontstaan. Om een goede tekst te schrijven is het goed om vooraf te kijken naar de structuur, zodat de opbouw van de tekst het doel van de auteur dient. Hieronder een klein overzicht van veelvoorkomende structuren, die relevant zijn voor het schrijven van een essay.

Argumentatiestructuur

• Inleiding: aanleiding hoofdvraag en standpunt
• Midden: argumenten voor en tegen, voorbeelden, analyses en standpunten
• Conclusie: herhaling standpunt en krachtigste argument voor

Verklaringsstructuur

• Inleiding: fenomeen, aanleiding en hoofdvraag
• Midden: uitleg, oorzaken en gevolgen, theorieën en verklaringen
• Conclusie: samenvatting en beste verklaring

Probleem en oplossingsstructuur

• Inleiding: aanleiding, probleem en hoofdvraag
• Midden: uitleg van het probleem, oorzaken en gevolgen, mogelijke oplossingen
• Conclusie: de beste oplossing voor het probleem

Vraag en antwoordstructuur

• Inleiding: hoofdvraag en omstandigheden
• Midden: omstandigheden uitleggen en de mogelijke antwoorden bespreken
• Conclusie: samenvatting en antwoord op de hoofdvraag

Gebruik van verbanden

Door een dergelijke structuur te hanteren blijft de tekst overzichtelijk tijdens het schrijven, maar is deze ook gemakkelijk te volgen voor de lezer. Inhoudelijk gebeurt het belangrijkste werk in het midden van de tekst, waar je argumenten uitgebreider bespreekt, feiten en voorbeelden uitlegt en analyses, verklaringen of antwoorden biedt aan de lezer. In deze bespreking leg je de verbanden bloot op een manier die toewerkt naar je conclusie. Hieronder een kort overzicht van veelgebruikte verbanden, met een aantal voorbeelden.

• Toevoeging: daarnaast, overigens
• Uitwerking: kortom, met andere woorden
• Voorbeeld: bijvoorbeeld, ter illustratie
• Oorzaak en gevolg: door, doordat, waardoor, te danken aan
• Doel – middel: om te, daarmee, waarmee, door middel van
• Vergelijking: zo, evenals, in vergelijking met
• Reden, verklaring, argument: want, omdat, vanwege, immers
• Voorwaarde: als, wanneer, tenzij, in het geval dat
• Samenvatting, conclusie: samenvattend, kortom, dus, al met al, vandaar
• Opsomming: en, ook, ten eerste, ten tweede, vervolgens
• Contrast: ook al, maar
• Concessie: toegegeven dat, ondanks
• Tegenstelling: maar, echter, hoewel, daarentegen, toch

Argumentatieschema’s en strategieën

In een complexer betoog bestaat een argumentatie vaak uit meerdere argumenten, die samen bepalend zijn voor de overtuigingskracht. Soms draagt ieder argument los van het andere bij aan het standpunt, zodat ze samen meerdere redenen geven voor het standpunt. Sommige argumenten behoeven ondersteuning en worden in verband gebracht met een tweede argument. Het eerste argument is dan verbonden met het standpunt en het tweede argument is verbonden met het eerste. Maar binnen zo’n abstract argumentatieschema, is het nog altijd de vraag hoe je tot je argumenten komt. Je kunt daarbij verschillende strategieën gebruiken.

In een essay voor de kunstacademie ga je al snel op zoek naar verbanden tussen ontwikkelingen in de kunsten, kunstgeschiedenis, wetenschappen, maatschappij en politiek. Soms moet je daarbij zoeken naar verbanden tussen begrippen, uit het alledaagse debat of uit theorieën. Belangrijke termen kun je definiëren, om dieper te kijken naar de betekenis van woorden en de relatie tot de dingen. Wanneer je zulke verbanden legt, is het goed om in je analyse uit te leggen wat volgens jou cruciaal is voor ons begrip van de kwestie. Daarbij ga je uit van een context die je met je lezer deelt, maar die context moet je soms ook expliciet maken. Bijvoorbeeld als je denkt dat daar misverstanden bestaan, of dat er een ander begrip van de kwestie uit volgt dan gangbaar is. Je kunt verbanden leggen door associaties te bespreken, of je kunt verbanden losweken door kritiek te geven, of een vernieuwende beschrijving te bieden. Door voorbeelden te analyseren kun je aantonen hoe ze geschikt zijn voor generalisatie tot een algemeen inzicht. Maar je kunt ook gebruik maken van een vergelijking met een andere situatie of een ander onderwerp, om de onderliggende structuur ervan bloot te leggen.

Samenvattend: door een heldere tekststructuur te kiezen, kun je een essay schrijven waarbij je de hoofdvraag beantwoordt en de doelstelling bereikt. Zo breng je de argumenten met elkaar in verband, op een manier die voor jou en je lezer overzichtelijk zijn. In het midden van de tekst leg je verbanden tussen ontwikkelingen, argumenten, feiten, standpunten, theorieën, etc., om tot een overtuigend geheel te komen. Je kunt daarbij verschillende strategieën hanteren, afhankelijk van het doel van je betoog. Inhoudelijk vraagt dit om creativiteit en originaliteit van de schrijver. Je moet immers je eigen standpunt ontwikkelen en onderbouwen, in het licht van al die andere auteurs. Uiteindelijk laat je met je essay de ontwikkeling van je gedachten zien voor een groter publiek waarmee je een zoektocht in de kunstpraktijk deelt.